عملیات «صخره استوار»- گزارش شماره سوم 13 ژوئیه – ساعت دوازده ظهر (بوقت اسرائیل)

رئوس مطالب

1.    عملیات اسرائیل علیه گروههای تروریستی در غزه روز سیزدهم ژوئیه 2014 ششمین روز خود را پشت سر گذاشت. آنچه که در ادامه مطالعه می کنید، ارزیابی های اولیه ما از این عملیات (تا روز ششم آن) است:

الف- کشور اسرائیل: اسرائیل در پی حملات راکتی که از غزه متوجه این کشور شد، و بدنبال تنشی که در مناسبات با فلسطینی ها در پی تلاش ها برای یافتن سه نوجوان ربوده شده اسرائیلی ایجاد شد، وارد این کارزار گردید. اسرائیل در عملیات خود تا کنون توانسته است که به تاسیسات زیربنایی حماس و سایر تشکل های مسلح فلسطینی لطمه وارد کند. حملات گسترده هوایی اسرائیل (که از سوی نیروهای دریایی و زمینی ارتش نیز مورد حمایت قرار دارد)، در ضربه زدن به توانایی های حماس نقش مهمی داشته است. همچنین سامانه دفاع ضد راکتی «گنبد آهنین» که بسیاری از راکت های شلیک شده از سوی غزه را خنثی کرده است، نقش بسیار موثری در جلوگیری از وارد شدن لطمه به جان و مال مردم اسرائیل داشته و کمترین آسیب جانی در این بحران متوجه مردم اسرائیل شده است. این امر همچنین مدیون عملکرد درست پشت جبهه اسرائیل است که دستورات ارتش و نهادهای لازم را رعایت میکند. بنظر می رسد که ضرباتی که اسرائیل به گروههای فلسطینی وارد کرده است، باعث شده است که از ابعاد و برد راکت هایی که آنها شلیک می کنند، کاسته شده باشد. اسرائیل همچنین موفق شده است که عملیات تروریستی را که با هدف به بار آمدن تلفات جدی به اسرائیلی ها برنامه ریزی شده بود، خنثی کند. این عملکرد باعث شده است که روند عادی زندگی در اسرائیل، کماکان ادامه یابد و با کمترین اخلال روبرو گردد. لذا، هنوز نیازی به وارد کردن نیروی پیاده نظام زمینی احساس نشده است هرچند که این امر، بر اساس گفته های فرماندهان ارتش و سیاستمداران کشور به عنوان یک گزینه مطرح است. اسرائیل از عملی کردن چنین گزینه ای، نظر به «بهایی که برای آن مورد نیاز است» احتراز دارد.

ب- حماسبانی و باعث وضعیت بحرانی جدید است. این سازمان عامل ربودن و قتل سه نوجوان یهودی اسرائیلی است، که در پی آنها ارتش اسرائیل عملیات گسترده جستجوی «بازگش براداران» را عملی کرد و در پی آن، با کشف یک تونل و کشته شدن شش تروریست حماس، حملات راکتی از غزه به اسرائیل آغاز شد و اسرائیل نیز در واکنش به آن، عملیات «صخره استوار» را آغاز کرد. حماس از روی تنگنای استراتژیک که در آن گرفتار شده بود، این کارزار را آغاز کرد؛ چه بسا که حماس که از بستر جنبش مصری اخوان المسلمین برخاسته است، در پی ساقط شدن حکومت اخوان المسلمین در مصر در تابستان 2013، مناسبات تیره ای با نظامیان حاکم بر مصر دارد؛ مناسبات حماس با ایران نیز بر سر بحران سه سال و نیمه سوریه، بشدت سرد شده است و لذا، حماس از تنگنای شدید مالی نیز در رنج است. در طول این عملیات، حماس برای دستیابی به موفقیت نظامی جدی با مشکل زیاد روبروست (سران حماس در این آرزو بوده اند که با وارد کردن تلفاتی سنگین، برای مثال در یک حمله راکتی، اسرائیل را ناکام و تحقیر شده، نشان دهند یا در سودای حمله به یکی از تاسیسات استراتژیک اسرائیل هستند). حماس برای جلب حمایت دنیای عرب بشدت تلاش می کند. در همین حال، باید گفت که حماس تا حدی توانسته است که برخی از امور زندگی روزانه مردم اسرائیل را مختل کند و بخش های تازه ای از اسرائیل را نیز در تیررس راکتی قرار دهد (برای مثال اطراف بندر حیفا در شمال اسرائیل در این دور از حملات راکتی مورد تعرض قرار گرفته است). نهادهای نظامی حماس در نوار غزه آسیب زیادی دیده اند اما این امر هنوز مانع از آن نشده است که حملات راکتی را به بخشی از زندگی روزانه مردم اسرائیل مبدل نکند. حماس توانسته است که قدرت بقای عملیاتی نشان دهد و با وجود حملات سنگین هوایی اسرائیل، هنوز توان راکتی خود را نشان می دهد.

ج- نبرد تبلیغاتی: در این مرحله اسرائیل هنوز از حمایت و درک جامعه بین المللی نسبت به عملیاتی که آغاز کرده است، برخوردار است و بویژه آمریکا بیشترین حمایت را از اسرائیل به عمل آورده است و تاکید دارد که هر کشوری حق دارد از جان و مال مردم خود که آماج حملات راکتی قرار می گیرند، حمایت کند. انتقاد از اسرائیل که در این مرحله بسیار محدود است، ممکن است که در صورت عملیات زمینی ارتش اسرائیل یا رخدادی احتمالی که در آن شمار زیادی از مردم غیر نظامی غزه کشته شوند، به انتقادی گسترده مبدل شود. در این میان، حماس فعلا در صحنه بین المللی منزوی است و در دنیای عرب نیز از چندان محبوبیتی برخوردار نیست و نتوانسته به محبوبیتی که مایل بود، برسد. لذا، بیشترین تلاش تبلیغاتی حماس فعلا متوجه مردم غزه است، هرچند که برای جلب نظر دیگران، از جمله مردم اسرائیل، تلاش می کند. حماس در لفظ و کلام مدعی «پیروزی» است اما چون دستآورد واقعی نظامی نداشته است، سخنگویان آن تنها به سفسطه گویی و تبلیغات لفاظی ادامه می دهند و به آنچه که «دستآور» می نامند، اما هیچ حقیقتی در آن نیست، تکیه می کنند. همانند بحران های گذشته، حماس در صدد است با وارد شدن تلفات سنگین به غیر نظامیان در غزه، از این وضعیت برای خود بهره برداری کند و اسرائیل را به «کشتار» مردم متهم کند تا از نظر خود «برگ برنده ای» برای «روز فردای پایان عملیات» داشته باشد (نظیر آنچه که در عملیات زمستان سال 2009 رخ داد). در این میان، حماس همچنان از غیر نظامیان غزه به عنوان سپر انسانی برای فعالیت های تروریستی خود بهره برداری می کند و از تاسیساتی مانند مساجد و بیمارستان ها به عنوان پایگاهی برای ترور و راکت اندازی سوء استفاده می کند. این رفتار حماس ممکن است در ادامه عملیات ارتش اسرائیل موجب بالا رفتن شمار تلفات به غیرنظامیان غزه شود.

د-وضعیت در کرانه باختری و جایگاه تشکیلات خودگردان فلسطینی: فعالیت گسترده نیروهای اسرائیلی در کرانه باختری که در جستجوی سه نوجوان ربوده شده، گسترش یافته بود، کاهش یافته است اما کماکان حضور این نیروها در صحنه محسوس است. مردم کرانه باختری برای ابراز همبستگی با مردم غزه به تظاهرات و تجمع های اعتراضی و پرتاب سنگ و بطری آتشزا به سوی نظامیان اسرائیلی ادامه می دهند اما ابعاد آن محدود است (برخی ناآرامی هایی نیز که در میان اعراب شهروند اسرائیل بوجود آمده بود، ظاهرا از بین رفته است). باید گفت که با وجود پیمان آشتی که فتح و حماس دو ماه پیش امضاء کردند و دولت وحدت ملی تشکیل دادند، میزان تاثیر محمود عباس بر عملکرد حماس و سایر تشکل های مسلح در غزه بسیار محدود است. اما در همین حال، این احتمال مطرح است که اگر زمانی نیاز به دستیابی به آتش بس بین اسرائیل و غزه باشد، حماس نقشی در این امر برای تشکیلات خودگردانی قائل باشد (همچنین حماس ممکن است به یاری حکومت خودگردانی برای جلب حمایت بین المللی، گشایش گذرگاه الرفح میان غزه و مصر و کمک نیروهای امنیتی حکومت خودگردانی و پرداخت حقوق هزاران نفر از کارمندان دولت پیشین حماس در غزه نیاز داشته باشد).

ه-در صحنه بین المللی ابتکارها و فراخوان هایی برای پایان دادن به این بحران، بر اساس شرایطی مانند توافقی که در عملیات هشت روزه نوامبر 2012 بدست آمد، مطرح شده است اما از سوی رهبران دو طرف اسرائیلی و فلسطینی هنوز پاسخی نگرفته است و آنها هنوز علاقمندی خود را به آتش بس ابراز نکرده اند اما استنباط ما چنین است که این امر به سوی یک توافق میان طرفین پیش می رود. اسرائیل، بر اساس ارزیابی ما، درصدد احیای توان بازدارندگی خود برای قطع حملات راکتی و دستیابی به آتش بسی در درازمدت است اما می خواهد که از ناحیه قدرت و در پی شکست حماس و ضربات سهمگینی که به حماس وارد کرده است، وارد مرحله تلاش برای پذیرش آتش بس شود. بنظر می رسد که سران حماس می خواهند شرط های دیگری را نیز به تفاهم پیشین (در نوامبر 2012) بیفزایند. سران حماس از جمله می خواهند که اسرائیل زندانیان امنیتی فلسطینی را که در معامله بر سر گیلعاد شلیط آزاد شده ولی در پی ربوده شدن و قتل سه نوجوان یهودی در ماه گذشته، دوباره دستگیر شدند، آزاد کند. سران حماس همچنین در جستجوی راهکاری برای پرداخت حقوق معوقه هزاران کارمند دولت پیشین خود در غزه و نیز خواهان آزادی گذرگاه الرفح میان غزه و مصر و تداوم دایمی کار گذرگاه «کرم شالوم» هستند (این گذرگاه در زمان عملیات هشت روزه نوامبر 2012، که عملیات «ستون ابرها» نامیده می شد، کاملا کار می کرد و گشوده بود).

اقدامات ارتش اسرائیل

حمله به هدف های تروریستی درغزه

2.    ارتش اسرائیل در روزهای اخیر به حمله به هدف های تروریستی در سراسر غزه ادامه داده است. در طول سه روز اخیر، صدها هدف تروریستی، از جمله سکوهای راکت اندازی، مقرها و اماکن آموزش نظامی حماس و نیز فعالان سازمان های تروریستی و همچنین شماری از تونل هایی که از آن برای هدف های تروریستی استفاده می شد، در غزه هدف بمباران اسرائیل قرار گرفتند. از آغاز این عملیات، 1320 حمله صورت گرفته است. به جزییات حملات انجام شده در روزهای دهم تا دوازدهم 2014 در ادامه اشاره می شود (به نقل از سخنگوی ارتش اسرائیل، چهاردهم ژوئیه 2014 و منابع رسانه ای اسرائیلی):

الف – دوازدهم ژوئیه 2014، دویست حمله به هدف های تروریستی صورت گرفت. 53 راکت مستقر شده، 9 خانه فعالان ارشد که برای مراکز فرماندهی به کار می رفت، یازده مرکز ساخت جنگ افزار دست ساز و چهل تونل منهدم شد. کوماندوهای قرارگاه دریایی نیز در ساعات شامگاهی در این روز، محل هایی را که از آن راکتهای برد بلند به سوی تل آویو و اطراف آن شلیک شده بود، مورد حمله قرار دادند. در شب میان یازدهم به دوازدهم ژوئیه 2014، ارتش اسرائیل دهها فعال تروریستی و و از جمله شش نفر را که در حملات راکتی به اسرائیل دخیل بودند، مورد ضربه قرار داد. همچنین ارتش اسرائیل، مسجد الفاروق را در اردوگاه «نصیرات» که به عنوان انبار راکت و تجهیزات خرابکاری به کار می رفت، مورد ضربه قرار داد.

ب- یازدهم ژوئیه 2014، بیش از دویست هدف تروریستی و از جمله فعالان تروریستی و بویژه آنهایی که در حملات راکتی به اسرائیل دخیل بوده اند، مورد ضربه اسرائیل قرار گرفتند. همچنین سی تونل تروریستی و چهل سکوی راکت اندازی، خانه های فعالان ترور و حدود ده محل ساخت جنگ افزار را مورد بمباران قرار داد. ارتش اسرائیل در بامداد این روز انبارهای راکت را که در طبقه ای در یک ساختمان مدرسه در مرکز غزه بود، بمباران کرد. یک تونل برای کارهای تروریستی نیز در این محل کنده شده بود.

ج – دهم ژوئیه 2014، در طول این روز نیز ارتش اسرائیل بیش از دویست هدف تروریستی را بمباران کرد و از جمله خانه فعالان تروریستی، سکوهای راکت انداز و راکت های برد بلند و نیز تاسیسات دولت پیشین حماس که از سوی تروریستهای فلسطینی مورد سوء استفاده قرار می گرفتند و تونل های تروریستی هدف واقع شدند. آموزشگاههای شبه نظامیان و نیز زیربناهای رسانه ای همسو با حماس و نیز ساماه دفاع هوایی حماس و سکوهای راکتی مستقر شده در زمین بمباران شدند.

3.    در شب میان 12 به 13 ژوئیه 2014، نیروی دریایی ویژه ارتش اسرائیل، محل شلیک راکت هایی را که از آن راکت های برد بلند به سوی مرکز اسرائیل شلیک شده بود، مورد ضربه قرار داد. کوماندوها با نیروهای تروریست درگیر شدند اما هدف یادشده آسیب دید ولی چهار سرباز ارتش اسرائیل نیز زخمی شدند (سخنگوی ارتش اسرائیل، چهاردهم ژوئیه 2014).

آگاه کردن ساکنان غزه از بمباران های ارتش اسرائیل از طریق توزیع بیانیه از هوا

4.    ارتش اسرائیل با انداختن بیانیه از هوا، مردم غزه را از بمباران های قریب الوقوع در اطراف محلی که باید بزودی مورد ضربه هوایی ارتش اسرائیل قرار گیرد، باخبر می کند. ساکنان غزه حدود پانزده دقیقه فرصت دارند، محل را ترک کنند تا از آسیب وارده در امان بمانند. از ساکنان منطقه «بیت لاهیا» در شمال غزه خواسته شد که محل را تا ساعت دوازده روز سیزدهم ژوئیه ترک کنند. از این محل به سوی اسرائیل راکت اندازی شده بود (سخنگوی ارتش اسرائیل، چهاردهم ژوئیه 2014). ساکنان بسیاری این هشدار را جدی گرفتند. بیانیه ارتش:

به ساکنان بیت لاهیا

ارتش اسرائیل قصد دارد با اقدام هوایی زیربناهای ترور و فعالان ترور را در شرق «العطاره» و «السلاطین» و غرب و شمال اردوگاه «جبالیه» هدف قرار دهد.

اسرائیل هر منطقه ای را که از آن به سویش راکت اندازی شود، هدف قرار داده و خواهد داد.

ساکنان باید تا ساعت دوازده روز سیزدهم ژوئیه 2014 به سوی مناطق جنوبی تر از بیت لاهیا بروند؛ خیابان «الفلوجه» برای عبور سریع ساکنان به سوی جبالیه به طور موقت گشوده است.

کسانی که این بیانیه را جدی نگیرند و در خانه خود بمانند، جان خویش و خانواده خود را به خطر انداخته اند.

محتاط باشید و هوشیاری خود را حفظ کنید.

5.    در پی انداخته شدن این بیانیه از هوا خطاب به ساکنان «بیت لاهیا»، ایاد البزم، سخنگوی وزارت کشور غزه، به ساکنان غزه گفت گوش فرا دادن به درخواست های ارتش اسرائیل که از طریق بیانیه و یا تلفن ارتش انجام می شود، یک اشتباه است و فلسطینی ها نباید به این امر توجه کنند. البزم مدعی شد که این امر «نشان از ناکامی و سرخوردگی» ارتش اسرائیل دارد (وبسایت وزارت کشور غزه، سیزدهم ژوئیه 2014).

راست: بیانیه ارتش اسرائیل (سخنگوی ارتش اسرائیل، 14 ژوئیه 2014). چپ: بیانیه وزارت داخله فلسطینی در غزه که از مردم میخواهد دستورارتش اسرائیل را در مورد تخلیه «بیت لاهیا» عملی نکنند.

اظهارنظرهای سران کادر سیاسی و فرماندهان ارتش اسرائیل

6.    بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، روز یازدهم ژوئیه 2014، گفت شدت ضرباتی که ارتش اسرائیل در عملیات جاری به تروریست ها و زیربناهای آنها وارد کرده است، دو برابر ضربات وارده به آنها در طول عملیات هشت روزه نوامبر 2012 است، و نیز افزود که ضربات اسرائیل با این هدف که آرامش را بازگرداند، ادامه خواهد یافت. وی تاکید کرد که هیچ هدف تروریستی از ضربه ما در امان نخواهد بود. نتانیاهو یادآور شد که سران و فعالان حماس در میان عامه مردم فلسطینی در غزه پنهان شده و از درون مراکز مسکونی و حتی از درون مساجد و موسسات دیگر راکت اندازی می کنند و بدین ترتیب، مردم غیرنظامی غزه را به عنوان سپر انسانی به گروگان گرفته اند. نتانیاهو گفت، همه تلاش اسرائیل دفاع از جان مردم خود است در حالی که سران حماس با بی اعتنایی مردم خود را به خطر می اندازند و این تفاوت اساسی میان دو طرف این نزاع است. نتانیاهو این را نیز گفت که «اسرائیل با قدرت تمام هر کسی را که بخواهد به این کشور لطمه بزند، مورد هدف قرار می دهد و با قاطعیت و خردمندی نیز از پشت جبهه خود دفاع خواهد کرد» (وبسایت دفتر نخست وزیری اسرائیل، یازدهم ژوئیه 2014).

7.    سخنگوی ارتش اسرائیل، گفت، حماس نشانه های جدی قرار داشتن در تنگنا از خود بروز می دهد و متحمل خسارت و آسیب های جدی از ناحیه عملکرد ارتش اسرائیل شده و ساکنان غزه باید پرسش های جدی را از حماس مطرح کنند. سخنگوی ارتش یادآور شد که اسرائیل از توانایی های خود استفاده خواهد کرد و همزمان، خود را نیز برای عملی کردن احتمال کارزار زمینی آماده می کند اما این امر زمانی خواهد بود که دستور لازم از سوی دولت و کادر سیاسی کشور صادر شده باشد (سخنگوی ارتش اسرائیل، دوازدهم ژوئیه 2014). ژنرال یوآو فولی مردخای، مسئول همآهنگی امور اسرائیل در ارتباط با سرزمین های فلسطینی، تاکید کرد که اقدامات ارتش اسرائیل در چارچوب قوانین و کنوانسیونهای بین المللی است و قصد عامدانه ای برای لطمه زدن به مردم غیر نظامی غزه وجود ندارد. ولی حماس عامدانه از مردم خود به عنوان سپر انسانی استفاده می کند (سخنگوی ارتش اسرائیل، دوازدهم ژوئیه2014).

تلفات فلسطینی

8.    رسانه های فلسطینی و وزارت بهداشت و درمان فلسطینی گزارش می دهند که از آغاز عملیات تا روز سوم آن 164 نفر کشته و بیش از هزار تن زخمی شده اند (وبسایت وزارت بهداشت غزه، سیزدهم ژوئیه 2014). در این مرحله ما هنوز نمی توانیم تعیین کنیم که چه درصدی از این تلفات و مجروحین، مردم غیر نظامی و چه درصدی شبه نظامیان تروریست فلسطینی هستند.

حملات راکتی

9.    در طول شبانه روز اخیر، حملات وسیع راکتی و خمپاره ای به سوی اسرائیل ادامه یافته است هرچند که از ابعاد آن در دو روز گذشته تا حد زیادی کاسته شده است. در مجموع، تا ظهر روز سوم این عملیات، 725 فروند راکت به سوی اسرائیل شلیک شد. شمار معدودی از اسرائیلی ها به طور سطحی زخمی شده اند و تنها یکی از مجروحین مردی است که بر اثر آتش گرفتن یک پمپ بنزین در شهر اشدود به طور جدی مجروح شد (حال او بعداً رو به بهبودی نهاد) و همچنین به اموال زیادی  آسیب رسید. همچنین یک بانوی 71 ساله اسرائیلی، که بیماری قلبی داشت، زمان شنیدن آژیر خطر حمله راکتی، ظاهراً بر اثر دستپاچگی دستخوش حمله قلبی شد و فوت کرد.

10.           روز دوازدهم ژوئیه 2014، حملات راکتی گسترده ای به سوی اورشلیم، «بیت شمش»، حبرون، دریای نمک و سایر شهرک های اسرائیلی صورت گرفت. یکی از راکت ها نیز در حبرون فرود آمد که به شماری از خانه های فلسطینی ها آسیب وارد کرد. شاخه نظامی حماس نیز در ساعات شامگاهی این روز اعلام کرد که در ساعت 9 شب به سوی تل آویو حمله راکتی خواهد کرد (شبکه «الاقصی»، دوازدهم ژوئیه 2014). حماس این تهدید خود را نیز عملی کرد و حملاتی را متوجه تل آویو نمود اما راکت ها بخاطر عملکرد موفق سامانه دفاعی «گنبد آهنین» در هوا متلاشی شد.

11.           یازدهم ژوئیه 2014، در ساعات بامدادی موجی از حملات راکتی متوجه شهرهای جنوبی کشور شد. یکی از راکت ها به یک نفتکش که در یک پمپ بنزین پارک کرده بود، اصابت کرد و موجب آتش گرفتن نفتکش شد و حریق وسیعی ایجاد کرد. یک راننده که در پمپ بنزین بود، به سختی مجروح شد و پنج نفر دیگر نیز به طور سطحی زخمی شدند. همان روز آژیر خطر نیز در حیفا و شهر «خدرا» به صدا درآمد. ساکنان از شنیدن صدای شکار شدن راکت ها خبر دادند. سامانه «گنبد آهنین» یکی از راکت ها را در هوا شکار و منهدم کرد. در نتیجه حملات راکتی به سوی شهر بئرشبع نیز شماری از خانه های مردم اسرائیل آسیب دید.

نمودار حملات راکتی روزانه از غزه به اسرائیل در طول عملیات «صخره استوار»^[1]

12.           از آغاز عملیات «صخره استوار»، «گنبد آهنین» بیش از 145 راکت را منهدم کرده است. این سامانه راکتهایی را هدف قرار می دهد، که خطر اصابت آن به نقاط مسکونی می رود. نیروی هوایی اسرائیل روز یازدهم ژوئیه 2014 یک باطری دیگر از این سامانه را (از صنایع نظامی کشور) دریافت و آن را مستقر کرد. بدین ترتیب شمار آنها به هشت باطری رسید. سامانه دریافتی پیشرفته تر از قبلی های آن است. این دومین باطری پیشرفته ای است که از سوی صنایع نظامی در روزهای اخیر در یک روند سریع تکمیل و به نیروی هوایی کشور تحویل شده است (سخنگوی ارتش اسرائیل، سیزدهم ژوئیه2014).

13.           از گزارش های رسانه های فلسطینی چنین برمی آید که مسئولیت اکثر حملات راکتی، از جمله راکت های برد بلند و نیز راکت های شلیک شده از خاک لبنان به سوی اسرائیل را شاخه نظامی حماس بر عهده گرفته است. ابو عبیده، سخنگوی شاخه نظامی حماس، مدعی شد که حماس هنوز این عملیات را محدود می داند و از همه توانایی های خود بهره نگرفته است (شبکه «الاقصی»، دهم ژوئیه 2014).

راست: بیانیه شاخه نظامی حماس که مسئولیت پرتاب راکت برد بلند با نامJ80به سوی تل آویو و شهر «بت یام» را قبول کرده است (وبسایت «یگانهای عزالدین القسام»، شاخه نظامی حماس، 12 ژوئیه 2014). چپ: نقشه کشیده شده اسرائیل از سوی حماس که حملات راکتی صورت گرفته به اسرائیل را مشخص کرده و نوشته است که از راکت های برد بلندR160, «براق»70, J80, M75, و «گراد» ها و راکت های «قسام» به سوی اسرائیل استفاده شده است (صفحه فیسبوک هواداران حماس، 11 زوئیه 2014).

14.           افزون بر حماس، شاخه نظامی سازمان جهاد اسلامی فلسطین، مسئولیت حملات راکتی به سوی اسرائیل، و از جمله راکت های برد بلند را برعهده گرفته است). شاخه نظامی «جبهه خلقی آزادی فلسطین»، «جبهه دموکراتیک فلسطین» و «کمیته های مقاومت مردمی» هم مسئولیت شماری دیگر از حملات راکتی را پذیرفته اند. برخی از تشکلهای ترور کوچک تر نیز بیانیه هایی در پذیرش مسئولیت حمله راکتی به سوی اسرائیل را منتشر، و بویژه تاکید کرده اند که راکت های (برد کوتاه) آنها به سوی شهرک های اسرائیلی نزدیک به غزه شلیک شده است.

آتشباری به سوی خودروی نظامی ارتش اسرائیل

15.          روز یازدهم ژوئیه 2014، یک راکت ضد تانک به سوی خودروی نظامیان اسرائیل در نزدیکی مرز غزه شلیک شد که به زخمی شدن سطحی دو سرباز منجر گردید. سامی زهری، سخنگوی حماس، گفت این عملیات کار نیروی زمینی حماس است و «اگر اسرائیل عملیات زمینی را آغاز کند، غزه به گورستان نظامیان آن مبدل خواهد شد» («سما»، یازدهم ژوئیه 2014).

16.          احمد جبرئیل، دبیرکل «جبهه خلقی آزادی فلسطین- فرماندهی کل» گفت، سوریه در گذشته به حماس راکت های ضد تانک از نوع «کورنت» داده است و راکت هایی که حماس اکنون در اختیار دارد، همان راکت های تحویل شده از سوی سوریه است. جبرئیل همچنین به نام ایران اشاره کرد و گفت، ایران به حماس از طریق سودان و شبه جزیره سینا، ساز و برگ نظامی داده است (شبکه «المیادین»، دهم ژوئیه 2014).

اقدامات در سایر عرصه ها

حملات راکتی از لبنان به سوی شمال اسرائیل

17.          همزمان با حملات راکتی که از غزه متوجه اسرائیل شده است، از خاک لبنان نیز حملاتی به سوی اسرائیل صورت گرفت. ارتش اسرائیل ارزیابی می کند که گروههای حامی فلسطینی عامل این راکت پرانی هستند:

الف- یازدهم ژوئیه 2014،یکراکتازجنوبلبنانشلیکشدکهدرمنطقه«مطولا» فرودآمدوآسیبیبهبارنیآورد. توپخانه ارتش اسرائیل به سوی محلی که از آن راکت اندازی شده بود، شلیک کرد. ارتش لبنان در بیانیه ای این امر را تایید کرد و اعلام داشت «عواملی ناشناس» از منطقه «مرجعیون» و «حصبائیه» به سوی اسرائیل سه فروند راکت شلیک کرده و ارتش لبنان با جستجوهای خود محل این راکت اندازی را یافته اند («الاخبار» و «النشره»، یازدهم ژوئیه 2014). نیروهای سازمان ملل در جنوب لبنان، قوای «یونیفیل» ضمن همآهنگی با ارتش لبنان، حضور خود را در نقاط مرزی گسترش دادند تا از تکرار این نوع حملات جلوگیری کنند. فرمانده این نیروها نیز تاکید کرد که راکت اندازی از لبنان به سوی اسرائیل، «نقض وخیم قطعنامه 1701 شورای امنیت است» (وبسایت سازمان ملل متحد، یازدهم ژوئیه 2014).

ب – در ساعات 22:00 دوازدهم ژوئیه 2014، صدای آژیر خطر حمله راکتی در منطقه «گالیل غربی» به صدا درآمد. راکت 122 میلیمتری در اطراف «گالیل غربی» و دو راکت دیگر در مناطق حومه آن به زمین نشست. ارتش به محل هایی در لبنان که از آنجا راکت اندازی شده بود، واکنش نشان داد. شاخه نظامی حماس مسئولیت راکت اندازی را قبول کرد و اعلام کرد نیروهای یگانی به نام «شهید محمد ابوخضیر» عامل این حمله بوده اند (وبسایت شاخه نظامی حماس، دوازدهم ژوئیه 2014). اما هنوز نمی توان درستی یا نادرستی این بیانیه را تشخیص داد.

آتشباری از صحرای سینا

18.          یازدهم ژوئیه 2014، سازمان «انصار بیت المقدس»، یک گروه جهادگرای سلفی که با القاعده و جهاد جهانی همسو است، فیلمی را در یوتیوب قرار داد که در آن مسئولیت حملات راکتی از شبه جزیره مصری سینا به سوی اسرائیل را برعهده می گیرد. بر اساس این بیانیه، پنج راکت 107 میلیمتری به سوی دهکده های «بنی نتساریم»^[2] در نزدیکی مصر و جنوب غزه شلیک شده است؛ این بیانیه نوشته است که این حمله «برای کمک به ساکنان فلسطینی غزه» انجام شده است (یوتیوب، یازدهم  ژوئیه 2014).

19.          نیروهای مصر نیز اعلام کردند که توانستند در روز دهم ژوئیه 2014، یک کامیون را که حامل حدود بیست راکت «گراد» بوده است، در نزدیکی مصر با نوارغزه کشف کرده و بر آن مسلط شوند. نیروهای ارتش مصر با عوامل این اقدام تروریستی که در صدد انتقال این راکت ها از راه تونل های کنده شده میان مصر به منطقه الرفح در غزه بودند، درگیر شدند («معان»، یازدهم ژوئیه 2014).

یک طرح تروریستی در شومرون (شمال کرانه باختری) خنثی شد

20.          فلسطینی های ساکن کرانه باختری در طول این دوره بحران، برای همبستگی با مردم غزه تظاهراتی برگزار کرده و با نظامیان اسرائیلی درگیر شدند و از جمله در شهرک ها و محله های فلسطینی نشین اطراف اورشلیم و رام الله تنشهایی روی داد. اما این رخدادها محدود و تحت کنترل بود.

21.          رسانه های فلسطینی عکس ها و فیلم های زیادی را از ابراز شادمانی فلسطینی ها در قبال راکت پرانی ها به سوی اسرائیل منتشر کردند. از جمله عکس هایی از سرور و خرسندی آنها در شهر حبرون در زمانی که به سوی تل آویو و اطراف آن راکت شلیک می شد، منتشر گردید. این راکت پرانی ها طبق وعده ای که شاخه نظامی سازمان حماس داده بود، صورت گرفت (صفحه فیسبوک «غزه الان»، سیزدهم ژوئیه 2014).

وضعیت گذرگاهها

22.          در طول عملیات «صخره استوار»، گذرگاه «کرم شالوم» میان اسرائیل و غزه بروی انتقال تجهیزات و مایحتاج عمومی برای فلسطینی های غزه گشوده ماند. همآهنگ کننده امور اسرائیل در ارتباط با سرزمین های فلسطینی، ژنرال یوآو فولی مردخای گفت هر روز از طریق گذرگاه «کرم شالوم» انواع مایحتاج اساسی، شیر، سوخت و دارو وارد باریکه غزه می شود. به گفته او، سازمان های تروریستی هر روز این گذرگاه را مورد حمله قرار می دهند و این در حالی است که اسرائیل از تامین اساسی ترین نیازهای غذایی و دارویی فلسطینی های غزه باز نایستاده است (سخنگوی ارتش اسرائیل، دوازدهم ژوئیه 2014).

23.          عبدالفتاح السیسی، رییس جمهوری مصر گفت که گذرگاه «الرفح» میان مصر و غزه برای انتقال مجروحین فلسطینی جهت درمان آنها در مصر گشوده است و همچنین در چند روز اخیر، پانصد تُن مواد غذایی و دارو از طرف مردم مصر برای ملت فلسطینی به غزه ارسال شده است («الیوم السابع»، دوازدهم ژوئیه 2014). دهم ژوئیه 2014 شماری از مجروحین غزه از طریق این گذرگاه به بیمارستان های مصر منتقل شدند («صفا» و «معان»، یازدهم ژوئیه 2014). سامی ابوزهری، سخنگوی حماس، گفت این اقدام مصر گامی درست است اما کافی نیست زیرا این گذرگاه باید به صورت دایمی بروی تردد انسان و وارد کردن کالا برای غزه گشوده باشد (شبکه «الاقصی»، دهم ژوئیه 2014).

اظهارات سران حماس و تشکیلات خودگردانی

اظهارات رهبران و سخنگویان حماس

24.          اسماعیل هنیه،نخست وزیر پیشین حماس در غزه و معاون دفتر سیاسی این سازمان، در بیانیه ای گفت «تجاوزگری اسرائیل نخواهد توانست ملت فلسطین را از هدف هایش دور کند و آن را شکست دهد»، و از اسرائیل خواست «جنایات جنگی» علیه خلق فلسطین را خاتمه دهد. هنیه مدعی شد که اسرائیل «آغازگر این تجاوز بوده و باید خود نیز به آن پایان دهد» («صفا»، یازدهم ژوئیه 2014).

25.          سامی ابوزهری، سخنگوی حماس، گفت هیچ سخنی از آتش بس مطرح نیست و تماسهای محدودی نیز که (از سوی مصر) به عمل آمده، برای تبادل اطلاعات بوده است. ابوزهری شورای امنیت را فرا خواند که در قبال رخدادهای غزه مسئولیت نشان دهد چرا که به گفته او، «جنایات جنگی و نقض قوانین بین المللی در غزه» رخ می دهد (شبکه «الاقصی»، دهم ژوئیه 2014).

26.          فوزی برهوم، سخنگوی حماس گفت «معادله جنگ» همچنان به قوت خود باقی است و هر راکت در برابر راکت و هر تعرضی با تعرضی پاسخ داده می شود. به گفته او، ملت فلسطین تا زمانی که توان خویش را در دست دارد، از هر احتمالی برای پاسخگویی استفاده خواهد کرد. وی گفت، اگر اسرائیل می خواهد از مردم خود در برابر راکت ها دفاع کند و «گنبد آهنین» برقرار کرده است، «باید بداند که (نظر به قصد حماس برای لطمه زدن به هر اسرائیلی) دولت این کشور باید برای هر خانه اسرائیلیان یک گنبد آهنین مستقر کند». وی گفت «اندوخته هدف های اسرائیلی که حماس میتواند آنها را مورد لطمه قرار دهد، هنوز زیاد است و حماس می تواند وزارت دفاع، فرودگاه بن گوریون و نیز کوره اتمی دیمونا را هدف راکتهای خود قرار دهد» («الاقصی»، یازدهم ژوئیه 2014). برهوم همچنین در یک مصاحبه اعراب کرانه باختری و نیز عربهای شهروند اسرائیل را فرا خواند که در حمایت از «فعالان مقاومت» به خیابان ها بریزند. به گفته او، «راکت های مقاومت می توانند به هر نقطه ای در یهودیه (منظور؛ اسرائیل) برسند و میان نقاطی که عرب های تابع اسرائیل و یهودیان این کشور زندگی می کنند، تفاوت قائل شوند». برهوم مدعی شد که «شاخه نظامی حماس قادر است که مولفه های جدیدی را که هنوز برای اسرائیل مفهومی ندارد، وارد این کارزار کند و اسرائیل را غافگیر نماید» («سما»، یازدهم ژوئیه 2014).

27.          عزت الرشق، عضو دفتر سیاسی حماس، گفت که این سازمان سازش ارائه شده (از سوی مصر یا میانجی گرهای دیگر) را قبول ندارد زیرا پیش شرطهای حماس در آن قرار نگرفته است. او گفت «نتانیاهو ممکن است آغازگر یک جنگ باشد اما نمی تواند آن را به پایان برساند» («فلسطین اینفو»، دوازدهم ژوئیه 2014). غازی حمد، مقام ارشد حماس نیز «گامهایی را که اسرائیل باید برای بازگرداندن آرامش» بردارد، توضیح داد: آزادی همه زندانیان فلسطینی اهل کرانه باختری و نوار غزه و بویژه کسانی که در سالهای گذشته در معامله بر سر گیلعاد شلیط از زندانهای اسرائیل آزاد شدند اما در هفته های اخیر، پس از ربوده شدن و کشتن سه نوجوان یهودی اسرائیلی بدست فعالان حماس، دوباره از سوی اسرائیل دستگیر شدند؛ عملی شدن همه بندهای تفاهم بدست آمده در پایان عملیات جنگی هشت روزه نوامبر 2012 و بویژه گشایش گذرگاهها و گسترش منطقه ای که فلسطینی های غزه می توانند در آن به ماهیگیری بپردازند و بازگرداندن فلسطینی هایی که در نزدیکی مرز غزه و اسرائیل زندگی می کردند به محل های پیشین زندگی خود» (رادیو «صوت فلسطین»، دهم ژوئیه 2014).

تشکیلات خودگردان فلسطینی

28.          محمود عباس، ابو مازن، رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی، مسئولیت تشدید اوضاع را بر عهده اسرائیل انداخت و گفت «دولت اسرائیل اینگونه عمل می کند زیرا تمایلی به تحقق رویای دو کشور در کنار یکدیگر ندارد». وی گفت، توازن قوای نظامی، با وجود راکت پرانی ها به سوی اسرائیل، همچنان به سود اسرائیل است و کسی که از این وضعیت رنج می بیند، ساکنان غزه هستند و لذا اهمیت دارد که این خشونت به پایان برسد (شبکه «المیادین»، یازدهم ژوئیه 2014). سامی ابوزهری، سخنگوی حماس، با انتقاد از اظهارات محمود عباس گفت او «خون شهدای فلسطین را به ارزان می فروشد»، و افزود «بیانیه های ابومازن به ملت فلسطین و مقاومت لطمه می زند». ابوزهری تصریح کرد، «حماس شرایط مورد نظر خود را تحمیل خواهد کرد و تسلیم شرطهای حقارت آمیز طرف مقابل نخواهد شد» («فلسطین الآن»، دوازدهم ژوئیه 2014).

اظهارات و پیشنهادهایی در خصوص آتش بس

شورای امنیت

29.          شورای امنیت سازمان ملل متحد در بیانیه ای در خصوص وقایع غزه، خواهان بازگرداندن آرامش و برقراری آتش بس و بازگشت به شرایطی شد که در پی عملیات نوامبر 2012 بدست آمده بود. شورای امنیت از طرفین نزاع خواست قوانین و کنوانسیون های بین المللی را محترم شمارده و از اقداماتی که جان غیرنظامیان را به خطر بیندازد، دوری کنند. شورای امنیت در بیانیه خود خواهان ازسرگیری روند مذاکرات سیاسی میان اسرائیل و فلسطینی ها شد (وبسایت شورای امنیت، دهم ژوئیه 2014).

مصر

30.          عبدالفتاح السیسی، رییس جمهوری مصر، در دیدار با تونی بلیر، نخست وزیر اسبق بریتانیا و نماینده ویژه «کوارتت» (کمیسیون چهارجانبه حامی صلح خاورمیانه)، از احتمال وخیم ترشدن اوضاع درپی بحران امنیتی میان اسرائیل و غزه و کشته شدن غیرنظامیان ابراز نگرانی کرد. بدر عبد العاطی، سخنگوی وزارت خارجه مصر، گفت مصر با همکاری با عوامل بین المللی در راستای قطع خشونت و دستیابی به توافقی که برای هر دو طرف الزام آور باشد، تلاش خواهد کرد («الیوم السابع»، دوازدهم ژوئیه 2014).

31.          وزارت خارجه مصر نیز در بیانیه ای تاکید کرد که این کشور ضمن تماس با همه عوامل ذیربط بین المللی، و از جمله خود سران فلسطینی، دولت اسرائیل و سازمان های فلسطینی، برای برقراری آرامش تلاش می کند. این بیانیه از تلاشهای این وزارتخانه برای تداوم تماس با کشورهای عربی و اسلامی و شورای امنیت نیز یاد می کند، و از جامعه بین المللی می طلبد مسئولیت نشان داده، طرفین را به پذیرش تعهدات سال 2012 و قطع «تجاوزات اسرائیلی علیه شهروندان فلسطینی» وادار کند («الشروق»، دوازدهم ژوئیه 2014).

Related Articles