عملیات «صخره استوار»- گزارش شماره 22 (دهم اوت، ساعت 12:00)

رئوس گزارش

نگاهی به آخرین تحولات عملیات در غزه

1.    با پایان گرفتن مهلت 72 ساعته آتش بس موقتی در بحران جنگی جاری، گروههای ترور فلسطینی فعال در غزه حملات راکتی به اسرائیل را از ساعت هشت بامداد روز جمعه هشتم اوت 2014، هفدهم مرداد 1393، از سرگرفتند. اکثر حملات راکتی متوجه مناطق واقع دربخش غربی صحرای نگب (یعنی نواحی بسیار نزدیک به مرز غزه) بود اما راکت هایی نیز به سوی شهرهای بئرشبع و اشکلون هدف گیری شد (روز هشتم اوت 45 راکت و روز نهم اوت 30 راکت شلیک گردید و روز دهم اوت نیز حملات راکتی همچنان ادامه یافت).

2.    سازمان جهاد اسلامی فلسطین و نیز چند تشکل کوچک تر فلسطینی فعال در غزه، مسئولیت اکثر حملات راکتی از روز جمعه هشتم اوت را برعهده گرفتند. بنا به ارزیابی نهاد مطالعاتی ما، هرچند ظاهرا این حملات توسط حماس انجام نشده است، اما با تشویق و تایید این سازمان صورت گرفته است تا به باور سران حماس، اهرم فشاری بر اسرائیل جهت پذیرش مطالباتی باشد که حماس در مذاکرات قاهره برای آتش بس پایدار مطرح می کند. اما همزمان، سران حماس در گفت و گوهای رسانه ای خود مدعی هستند که اگر اسرائیل مطالبات آن سازمان را نپذیرد «آماده ازسرگیری نبردها» می باشند. اما براساس گزارش رسانه های اسرائیل، دولت اورشلیم نیز، به نوبه خود، تاکید دارد که به آگاهی مصر (میزبان مذاکرات آتش بس) رسانده است که این کشور «زیر آتشباری مذاکره نخواهد کرد». بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، دهم اوت، در نشست دولت خود که برای بررسی وضع جنگی تشکیل شده بود، گفت این کشور به شرط قطع کامل حملات راکتی، مذاکره می کند.

اقدامات ارتش اسرائیل

فشرده

3.    روز جمعه هشتم اوت، درساعت هشت بامداد، مهلت 72 ساعته آتش بس به سر رسید. در ساعت چهار بامداد، چهار ساعت پیش از به سرآمدن مهلت آتش بس موقتی، دو قبضه خمپاره به سوی اسرائیل شلیک شد که به نقاطی در فضای باز در منطقه «اشکول» اصابت کرد. از ساعت هشت بامداد نیز حملات گسترده راکتی و خمپاره ای به سوی اسرائیل ازسرگرفته شد. اکثر راکت ها مناطق نزدیک به غزه را هدف قرار داد اما راکت هایی نیز به شهرهای بئرشبع، اشکلون و «سدروت» شلیک شد.

4.    نیروهای دریایی و هوایی اسرائیل به حملات راکتی واکنش نشان دادند. شماری از مردم اسرائیلی از ساکنان جنوب کشور که در آستانه بازگشت به خانه هایشان پس از یک ماه دور بودن ازمحل زندگی خود بودند، پس از تجدید حملات راکتی، بازگشت خویش به محل زندگیشان را به تعویق انداختند. اسرائیل نیز به مصر، که میزبان مذاکرات برای  برقراری آتش بس پایدار است، اعلام کرد که «زیر آتشباری، مذاکره نخواهد کرد و تا حملات متوقف نشود، هیات اسرائیلی به میز مذاکره باز نخواهد گشت».

5.    بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، یکشنبه دهم اوت 2014، نوزدهم مرداد 1393 در آغاز نشست دولت خود گفت «اسرائیل در حالی که حملات به سوی این کشور ادامه دارد، مذاکره نخواهد کرد و برای تغییر واقعیات، و برقراری آرامش شهروندان خود اقدام خواهد کرد» (وبسایت دفتر نخست وزیری اسرائیل، دهم اوت 2014). (در  ساعات شامگاهی یکشنبه دهم اوت 2014، اعلام شد که اسرائیل با برقراری یک آتش بس 72 ساعته دیگر موافقت کرده است؛ حماس نیز موافقت خود را اعلام داشت. آغاز این دومین آتش بس 72 ساعته برای نیمه شب میان یکشنبه به دوشنبه یازدهم اوت 2014، بیستم مرداد 1393، تعیین شد. اسرائیل اعلام کرد اگر این آتش بس رعایت شود، هیات خود را دوشنبه یازدهم اوت به قاهره برمی گرداند).  

واکنش ارتش دفاعی اسرائیل به تجدید حملات راکتی

6.    ارتش دفاعی اسرائیل در واکنش به حملات راکتی و خمپاره ای از غزه، هدف های تروریستی در این باریکه را مورد آتشباری قرار داد. بیش از یکصد هدف بمباران هوایی و دریایی شد. شماری از هدف ها (به نقل از گزارش های سخنگوی ارتش دفاعی اسرائیل):

الف– در طول روز نهم اوت 2014، بیش از شصت هدف تروریستی مورد آتشباری قرار گرفت. از جمله فعالان ترور، که در آستانه انجام حملات راکتی به اسرائیل بودند، مورد ضربه واقع شدند.

ب – در طول روز هشتم اوت 2014، نیروی هوایی اسرائیل بیش از پنجاه هدف تروریستی را بمباران کرد. از جمله، فعالان ترور و کارشناسان تحرکات شبه نظامی، راکت اندازها، زیربناهای تروریستی، و خانه هایی که از آنجا دستور راکت اندازی صادر شده بود، مورد ضربه قرار گرفت.

راست: محلی که در آن هلیکوپتر حامل یاسر عرفات رهبر پیشین فلسطینی ها فرود می آمد، در منطقه «انصار» غزه، مورد بمباران اسرائیل قرار گرفت («وفا»، 9 اوت 2014). چپ: ادامه حمله جنگنده های اسرائیلی علیه هدف های تروریستی در غزه (عکس از: سخنگوی ارتش اسرائیل، 10 اوت 2014). برای دیدن فیلم آدرس زیر را در یوتیوب کلیک کنید: 
https://www.youtube.com/watch?v=D683rBiPvFk

راست: حمله به مسجد «القدس» که به محل عملیات تروریستی مبدل شده بود («وفا»، 9 اوت 2014). چپ: زیانهای وارده به مسجد (عکس از: سخنگوی ارتش اسرائیل، 10 اوت 2014). برای دیدن فیلم آدرس زیر را در یوتیوب کلیک کنید:
https://www.youtube.com/watch?v=gdA34YKNWj0

حملات راکتی از غزه به سوی اسرائیل

7.    در حملات راکتی صورت گرفته در دو روز اول پس از تجدید آتشباری ها، دو اسرائیلی بر اثر انفجار یک خمپاره زخمی شدند و نیز به خانه های شماری از اسرائیلی ها در مناطق نزدیک به غزه آسیب وارد شد.

8.    در مجموع در طول این بحران تا کنون،2,814 راکت ردگیری شده است. 1629 فروند از راکت ها، از پس از آغاز حملات زمینی ارتش اسرائیل، شلیک شده است. در دو روز نخست پس از تجدید آتشباری ها (روزهای هشتم و نهم اوت 2014) 75 فروند راکت شلیک شده به اسرائیل ردگیری شد.

نمودار شلیک روزانه راکتی از غزه به اسرائیل در عملیات «صخره استوار»^[1]

پذیرش مسئولیت حملات راکتی

9.    از پس از تجدید آتشباری ها (از هشتم اوت 2014) شاخه های نظامی جهاد اسلامی فلسطین، «کمیته های مقاومت مردمی» و تشکل های مسلح کوچک تر در غزه، مسئولیت حملات راکتی را قبول کرده اند. بنظر می رسد، هرچند حماس مسئولیت شلیک های راکتی را قبول نکرده، اما از انجام آن از غزه نیز جلوگیری به عمل نیآورده است. مشیر المصری، سخنگوی حماس، تاکید کرد که این سازمان هیچ مسئولیتی را در این آتشباری های جدید برعهده نگرفته است. اما افزود، «میان همه سازمان های فلسطینی بر سر شرایط آتش بس، مانند زمان جنگ، اتفاق نظر وجود دارد» (شبکه «المیادین»، نهم اوت 2014).

10.      رسانه های فلسطینی شامگاه هفتم اوت 2014 از کشته شدن چهار نفر از فعالان شاخه نظامی حماس بر اثر انفجار بمب در شرق جبالیا خبر دادند. بر اساس این گزارش، آنها در زمان تهیه مواد منفجره برای کاربرد آن در عملیات در برابر اسرائیل «در صورت ناکامی مذاکرات سیاسی آتش بس در قاهره»، به هلاکت رسیدند («فلسطین الآن» و «الرساله.نت»، هفتم اوت 2014).

جمعیت غزه

شرایط زندگی غیرنظامی ها در غزه

11.به گفته کریس گانتس، سخنگوی آژانس کمک رسانی سازمان ملل برای فلسطینی ها، «اونرا»، 238097 تن از فلسطینی ها همچنان در 90 موسسه وابسته به این آژانس در باریکه غزه پناه گرفته اند. به گفته او، 16543 نفری که به خانه های خود بازگشته بودند، دوباره به این اماکن پناه آورده اند (صفحه توییتر کریس گانتس، نهم اوت 2014). همچنین حدود سی هزار نفر از فلسطینیان درمدارس زیر مدیریت سازمان ملل در غزه روزگار را می گذرانند و از کمک های غذایی روزانه، آب، و سایر تجهیزات اساسی «اونرا» بهره مند می شوند (توییتر «اونرا»، نهم اوت 2014).

ارسال کاروان های کمک برای باریکه غزه

12.  نظر به وضعیت باریکه غزه، ارسال کمک های مختلف و نیز پول برای غیرنظامیان غزه و بازسازی این منطقه  از سراسر جهان آغاز شده است:

الف – بریتانیا: وزیر امور توسعه بین المللی این کشور اعلام کرد که دولت لندن کاروان های اضطراری کمک و نیز تجهیزات پزشکی برای غزه ارسال می کند و بخاطر بحران غزه، بریتانیا اصولاً تصمیم گرفته است که برنامه کمکهای اضطراری خود را از سربگیرد و بلافاصله پس از این تصمیم نیز توانسته است مبلغ سه میلیون و سیصد و هفتاد هزار دلار را برای ارسال به غزه گردآوری کند.

ب –ترکیه: صلیب سرخ این کشور اعلام کرد سه هزار بسته مواد غذایی، هزاران تشک و آب برای خانواده های فلسطینی که به موسسات سازمان ملل در غزه پناه برده اند، ارسال کرده است («آناتولی»، نهم اوت 2014).

ج-امارات متحده عربی: هیاتی از این کشور همراه با هفت تریلر حامل مواد اساسی، دارو و البسه به غزه رسید. امارات یک درمانگاه صحرایی نیز برای رسیدگی به مجروحین غزه برپا کرده است («معان»، نهم اوت 2014).

د-حکومت خودگردان فلسطینی: از شهرهای مختلف کرانه باختری کاروان های کمک برای مردم غزه فراهم شده است و نیز مردم به گردآوری کمک مالی، غذایی و تجهیزات برای ساکنان غزه فراخوانده شده اند («وفا»، نهم اوت 2014).

وضعیت گذرگاههای غزه

گذرگاه «کرم شالوم»

13.      در پی دو راکتی که در ساعات بامدادی روز دهم اوت 2014 به نزدیکی این گذرگاه اصابت کرد و جان کارمندان و کارکنان این گذرگاه را به خطر انداخت، این گذرگاه برای ساعاتی بسته و ادامه کار آن موقتا راکد ماند («معان» و شبکه دوم تلویزیون اسرائیل، دهم اوت 2014). این گذرگاه پس از ساعتی دوباره راه اندازی شد اما چون یک راکت دیگر به محل شلیک گردید، تصمیم گرفته شد که فعلا کار آن راکد بماند.

گذرگاه «الرفح»

14.           در پی از سرگیری آتشباری ها، ارتش مصر سطح آمادگی نیروهای خود در منطقه با مرز غزه و بویژه در اطراف گذرگاه «الرفح» را افزایش داد و خودروهای زرهی را در آنجا مستقر کرد («الشروق»، هشتم اوت 2014). در همین حال، گذرگاه برای انتقال مجروحین از غزه به مصر برای بستری شدن و درمان در بیمارستان های  مصر و نیز انتقال کالا به داخل غزه گشوده بود («الیوم السابع»، هشتم اوت2014).

یهودا و شومرون (کرانه باختری)

ابراز همبستگی با غزه و ادامه تظاهرات خشونت بار

15.           در پی برگزاری نماز جمعه درشرق اورشلیم و کرانه باختری، تظاهرات و راهپیمایی هایی برای ابراز همبستگی با غزه برگزار شد، کهاکثراً توسط حماس سازمان یافته بود و شرکت کنندگان پرچم های سبز رنگ حماس و پارچه نوشته هایی را در حمایت از «مقاومت» بر سر دست گرفته بودند. در برخی از نقاط، تظاهرات و راهپیمایی ها به خشونت در برابر نیروهای اسرائیلی کشیده شد. در طول این رخدادها دو فلسطینی کشته شدند؛ یکی در حبرون، الخلیل، و دیگری در شهر رام الله. دهها تن دیگر نیز زخمی شدند.

16.          سائد ابوالبهاء، مقام ارشد حماس در کرانه باختری، گفت این تظاهرات نشان اتحاد ملت فلسطینی است و خطاب به هیات فلسطینی که در مذاکرات قاهره شرکت کرده است، گفت مردم پشتیبان شما هستند و نباید بدون تحقق مطالبات فلسطینی ها از این مذاکرات بازگشت (شبکه «الاقصی»، هشتم اوت 2014).

تلاشها و تماسها برای آتش بس

17.      نظر به ازسرگیری آتشباری ها در روز هشتم اوت 2014، اسرائیل هیات مذاکره کننده خود را از قاهره فراخواند و تاکید کرد تا زمانی که حملات راکتی ادامه دارد، مذاکره ای در کار نخواهد بود. مصر به نوبه خود به تلاش جهت دستیابی به توافقی که قطع حملات راکتی و ازسرگیری مذاکرات را فراهم کند، ادامه داد (روزنامه «هاآرتص»، دهم اوت 2014).

18.      حماس و سازمان های تروریستی دیگر اسرائیل را به عدم پیشرفت در مذاکرات متهم کرده و گفتند، بخاطر این امر بوده که حملات راکتی را از سرگرفته اند اما در همین حال، فلسطینی ها هیات خود را در قاهره باقی گذاشتند. سامی ابوزهری، سخنگوی حماس، گفت آنها همچنان در انتظار واکنش از سوی اسرائیل (بازگشت هیات اسرائیلی به قاهره) هستند («القدس»، نهم اوت2014).

تشکیلات خودگردان فلسطینی

19.      عزام الاحمد، عضو کمیته مرکزی جنبش فتح و رییس هیات فلسطینی در مذاکرات قاهره، گفت این هیات قاهره را تا دستیابی به توافق نهایی ترک نخواهد کرد ولی از عود کردن دوباره بحران نیز بیمناک نیست اما مذاکره در دستور کار می ماند تا موجب رفع حصر غزه و تامین دیگر مطالبات شود. او از اینکه هیات اسرائیلی تنها چند ساعت در قاهره بوده و آنجا را ترک کرده است، انتقاد نمود («معان» و «اسکای نیوز» به عربی، هشتم اوت2014).

حماس

20.  واکنش های شماری از مقامات حماس:

الف– موسی ابومرزوق، عضو دفتر سیاسی حماس، گفت که اسرائیل «در مذاکرات جدیت نشان نمی دهد و درخواست های فلسطینیان را رد کرده است». وی تهدید کرد که در این شرایط، هیات فلسطینی نیز حاضر نخواهد بود که مدت زمان زیادی در قاهره باقی بماند و پس از 24 ساعت حاضر به ترک مصر است («قدس نیوز»، نهم اوت 2014).

ب- سامی ابوزهری، سخنگوی حماس، گفت که هیات اسرائیلی هیچیک از درخواست های حماس را مورد توجه قرار نداده است و نیز حاضر به گفت و گو در مورد رفع کامل حصر غزه نبوده است و پیشنهادهایی که اسرائیل برای کار «کرم شالوم» و «ارز» داده در حالی است که این دو گذرگاه اکثر مواقع گشوده است و کار می کند. وی اسرائیل را به تلف کردن وقت و درجا زدن در مذاکرات متهم کرد («الاقصی»، هشتم اوت 2014).

ج – مشیر المصری، سخنگوی حماس در غزه، گفت، پاسخهایی که اسرائیل داده است، برای مطالبات فلسطینیان کافی نیست، و افزود، «اگر مذاکرات با شکست روبرو شود، چاره ای جز بازگشت به نبردها نخواهد نبود» («المیادین»، نهم اوت 2014).

جهاد اسلامی فلسطین

21.           خالد البطش، مقام ارشد جهاد اسلامی فلسطین، گفت که «اسرائیل تقلا می کند تا مطالبات فلسطینیان را دور بزند در حالی که هیات فلسطینی به مقامات مصری گفته است که بر سر دستیابی به خواسته های خود اصرار خواهد ورزید» («المیادین»، هشتم اوت2014). 

جامعه بین المللی

22.           کشورهای جهان و نهادهای بین المللی از سرگیری آتشباری ها و حملات راکتی را نکوهش کردند. سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد گفت بان گی مون از این وضعیت مایوس است و خواهان تمدید آتش بس و بازگشت طرفهای بحران به میز مذاکرات در قاهره است («وبسایت سازمان ملل متحد، هشتم اوت 2014).

23.           وزیران خارجه آلمان، فرانسه و بریتانیانیز در بیانیه مشترکی از تلاش های مصر برای دستیابی به آتش بس پایدار حمایت کرده و طرفین را به بازگشت سریع به مسیر مذاکرات فراخواندند (بوسایت وزارت امور خارجه فرانسه، نهم اوت2014).

قضیه تبادل اسیران و اجساد

24.      مقامات وابسته به هیات فلسطینی گفتند که پیشنهاد برای تبادل اسیران و اجساد باید در خارج از موضوع مذاکرات آتش بس در قاهره مطرح شود اما درهمین حال از تایید یا تکذیب این امر که جسد دو نظامی اسرائیلی یا بقایایی از جسد این دو نظامی را در اختیار دارند، خودداری کردند («آناتولی»، نهم اوت 2014). محمد نضال، عضو دفتر سیاسی حماس، گفت حماس آماده مذاکرات بر سر (جسد) سرباز اسرائیلی است اما نه در این دور از مذاکرات چرا که به گفته او، هدف از این گفت و گوها، رفع حصر غزه است («الرساله.نت»، نهم اوت 2014).

کارزار تبلیغاتی و حقوقی

ادامه تلاش ها برای کشاندن اسرائیل به دادگاههای بین المللی ضمن انتشار گزارشهایی در خصوص لغو شکایت ارائه شده

25.         کریستوف اوبرلین(Christophe Oberline ، یک پزشک فرانسوی که به تازگی از باریکه غزه بازدید کرده است، جزییاتی را از شکایتی که فلسطینی ها علیه اسرائیل برای تسلیم به دادگاه مجازات بین المللی لاهه، ICC، تهیه کرده اند، فاش کرد ولی گفت، در پی فشار عوامل غربی، محمود عباس شکواییه ارائه شده را لغو کرده وریاض المالکی، وزیر امور خارجه تشکیلات فلسطینی، با مراجعه به دادستان دیوان بین المللی لاهه گفته است که تشکیلات خودگردانی در این مرحله شکایت خود را از اسرائیل پس می گیرد («صفا»، هشتم اوت 2014).

26.         از سوی دیگر، سلیم السقاء، وزیر دادگستری دولت وحدت ملی فلسطینی، گفت که شکایتی که از سوی این وزارتخانه علیه اسرائیل برای تسلیم به دیوان مجازات بین المللی تهیه شده است، به قوت خود باقی است و لغو نشده است. وی عوامل جهانی، منطقه ای و برخی عوامل «محلی» را به مانع گذاری متهم کرد و گفت آنها از تکمیل این روند برای کشاندن اسرائیل به پای میز محاکمه جلوگیری می کنند («الرساله.نت»، هشتم اوت2014).

تحریم کالاها و محصولات اسرائیلی در کرانه باختری

27.         کارزار تحریم کالاها و محصولات و تولیدات اسرائیل از سوی فلسطینی ها ادامه دارد. سامان دهندگان این کارزار تحریم تاکید دارند که درآمدی که نصیب اسرائیل می گردد، در نهایت برای ارتش اسرائیل خرج می شود و لذا فلسطینیان باید یا تولیدات محلی را مصرف کنند یا واردات را بر کالاهای اسرائیلی ترجیح دهند. در برخی از نقاط کرانه باختری برقراری «تسهیلاتی» برای برتری دادن مصرف کالاهای غیر اسرائیلی اعلام شده است («غزه الآن»، نهم اوت2014).

28.         عزمی الشیوخ، رییس اتحادیه حمایت از مصرف کنندگان فلسطینی، گفت که تحریم محصولات اسرائیلی «یکی از ابزارهای مقاومت است» و نیز تهدید کرد که صاحبان کسب و کار فلسطینی باید تا پانزدهم سپتامبر همه محصولات اسرائیلی را بیرون بیندازند در غیر اینصورت با محاکمه و مجازات روبرو خواهند شد (پی ان ان، دهم اوت 2014 و صفحه فیسبوک «غزه الآن»، هفتم و هشتم اوت 2014).

راست: دستورالعمل برای تحریم مصرف کالاها و تولیدات اسرائیلی از سوی فلسطینیان و اعطای تسهیلات به آنها («غزه الآن»، 9 اوت 2014). چپ: علامت گذاری تولیدات اسرائیلی به عنوان کالاهای ممنوعه ای که نباید خریداری شود (صفحه فیسبوکPALINFO،9 اوت2014).

پوسترهایی که فلسطینیان را به تحریم مصرف تولیدات اسرائیلی فرا می خواند.

راست: «تو با مصرف تولیدات اسرائیلی به ارتش اسرائیل برای ادامه اشغالگری کمک می کنی» (صفحه فیسبوک «جبهه اسلامی» دانشگاه «النجاج»، هشتم اوت 2014).

میانی: «به جنگ علیه غزه کمک نکن» (تولیدات اسرائیلی مانند ابزار یک تانک به تصویر کشیده شده است) (صفحه فیسبوک دفتر اطلاع رسانی دولت فلسطینی، 10 اوت 2014).

چپ: «خرید با توست؛ هر کالایی که از اسرائیلی ها بخری، با موشک آنها در حمله به غزه به فلسطینیان بازمی گردد» (صفحه فیسبوک «غزه الآن»، هفتم و هشتم اوت 2014).

^[1]  این نمودار نشان دهنده شلیک راکتی به خاک اسرائیل است و شامل شلیک انبوه خمپاره ای به سوی آبادی های غرب «نگب» و یا راکت هایی که در خودغزه فرود آمده اند، نمی شود.  

Related Articles